Discussie outputsturing
Deze tekst is een eerste neerslag van ervaringen die zijn opgedaan in een zestal pilots waarin outputsturing zoals beschreven door Vandendriessche en het dialoogmodel werden gecombineerd tot ‘Collaborative Outputsturing’. Het doel van deze interventie is om op resultaatgerichte wijze efficiënt en effectief urgente en vooral ook taaie kwesties op te lossen. Als ‘bijwerking’ diende de interventie recht te doen aan de intense behoefte aan professionele autonomie bij betrokkenen. De resultaten laten zien dat sprake was van uiteenlopende problematiek waar- bij fundamentele zaken als samenwerking, onderling vertrouwen, en gebrek aan consensus over uitgangspunten in de zorg aan de orde zijn. Op basis van de gerapporteerde ervaringen van de facilitators en hun evaluaties met de teams, lijkt collaborative outputsturing een belangrijk hulpmiddel te kunnen zijn bij taaie vraagstukken. Het geeft leidinggevenden houvast in het gezamenlijk (vaak ook multidisciplinair) betekenis geven aan de corebusiness van de eigen organi- satie, in dit geval patiëntenzorg, onderwijs en onderzoek.
Hoewel de term outputsturing een zekere ‘oppervlakkigheid’ suggereert (men denkt soms dat het alleen over de output gaat), bleek juist het diep ingaan op onderliggende normen en waarden van professionals essentieel. Dit maakt gezamenlijke herijking en, desgewenst herdefiniëren, van het zorgproces moge- lijk. In dat kader heeft ook het dialoogaspect zijn waarde bewezen. Herijking en herdefiniëring werden mogelijk door elkaar (leidinggevenden en uitvoerende professionals) te bevragen over onderliggende uitgangspunten. Niet onbelang- rijk is ook de eenvoud van de interventie. De groep voert een begeleide dialoog aan de hand van een simpele invuloefening over probleem en doel en over de criteria waaraan de oplossing dient te voldoen. Door dit te doen in gewone taal – beleidstaal of jargon is volstrekt overbodig – komt niet alleen de essentie van het werk (weer) in beeld, maar voelen medewerkers zich weer betrokkenen en verantwoordelijk. Er ontstaat eigenaarschap.
Uiteraard dienen deze eerste positieve bevindingen met enige voorzichtig- heid te worden geïnterpreteerd. Van een diepgaande effectstudie was immers geen sprake en ook andersoortige bewijsvoering kon in de literatuur niet worden gevonden. Niet onwaarschijnlijk is dat er tot op zekere hoogte ook sprake was van een Hawthorne- of placebo-effect. Betrokkenen kampten immers al geruime tijd met een wezenlijk probleem. In dat soort situaties is alleen al het doorbre- ken van hulpeloosheid en machteloosheid vaak voldoende om tot een positieve evaluatie van een interventie te komen. Kortom, nader onderzoek is dringend gewenst.